Kromogranin A (CgA)
Kromograninler çok farklı hücre tiplerinde yaygın olarak eksprese edilen ve sekretuvar granüllerinin en bol bileşenlerinden birini oluşturan asidik glikoproteinlerdir. Salgılanan hücre tipleri arasında periferik ve merkezi sinir sisteminin nöronal hücreleri (serebellum, beyin korteksi, hipotalamus, hipokampus, amigdala ve astroglial hücreler), endokrin hücreler (adrenal medulla, adenohipofiz, pankreas, gastrointestinal sistem, paratiroid bezleri, tiroid bezinin parafolliküler veya C hücreleri ve bronkopulmoner hücreler) ayrıca prostat, dalak, timus, kalp, meme, plasenta ve nötrofiller de yer almaktadır.
Kromograninler bu kadar hücre tiplerinde geniş dağılıma sahipken
kromogranin A (CgA) ağırlıklı olarak
adrenal medulla, gastrointestinal sistem, adenohipofiz, gonadotrof hücreler ve pankreas alfa hücrelerinde
baskındır.
- Artmış CgA düzeyleri genellikle aşağıdaki nöroendokrin tümörler (NET) lerde görülür.
- Feokromasitoma, Paraganglioma, Nöroblastoma, Karsinoid tümörler, Gastrointestinal NET ler, Pankreatik adacık hücre tümörleri, Medüller tiroid karsinoma, Paratiroid bez adenomu, Adenohipofizler ve Küçük hücreli akciğer kanserleri bulunmaktadır.
- CgA, sensitif ama nonspesifik bir tümör belirteci olmasına rağmen nöroendokrin tümörlerlerde(NET) en iyi sensitivite ve spesifiteye sahiptir.
- Feokromasitomanın tanı ve takibinde CgA hem tedaviyi hem de tümör nüksünü ve ilerlemesini izlemek için katekolaminlere göre daha iyi bir belirteçtir.
- CgA, seviyeleri tümör cerrahisinden sonra hızla azalırken, idrar katekolamin/metanefrin seviyelerinin düşmesi 2-3 hafta sürebilir ve ölçüm sonucu da tedavi için kullanılan ilaçlar tarafından etkilenmez.
- Ayrıca NET’de semptomların hastalığın seyrinin sonunda ortaya çıkması, feokromasitomada katekolamin düzeylerinin dalgalanması, diyet sonrası 24 saatlik idrar toplama zorlukları gibi kısıtlamalar nedeniyle erken dönemde CgA belirteç olarak büyük önem taşımaktadır.
CgA, 5-Hidroksi İndol Asetik Asit (5-HIAA) ile birlikte karsinoid tümörlerin teşhis ve takibinde kullanılan en iyi belirteçlerdendir.
- Ayrıca, 5-HIAA seviyelerinin yükselmesinin daha az muhtemel olduğu rektal veya bronşiyal tümörler gibi alt tiplerde veya genellikle işlevsiz olan ve giderek daha erken bir aşamada teşhis edilen hindgut (kolon ve rektum) tümörlerinde de yararlı olmaktadır.
- Gastrinomalı hastalarda (Zollinger-Ellison Sendromu) CgA seviyeleri kronik atrofik gastritli hastalardaki düzeylerine göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur.
- Pankreatik NET lerde CgA’nın, tümör boyutu ve ilerlemesi ile olan korelasyonu ve hastalığın seyrini izleme ve tedaviye yanıtı değerlendirmedeki değeri nedeniyle en yararlı serum belirteci olduğu gösterilmiştir.
- CgA monitörizasyonu cerrahi, tıbbi tedavi, radyonüklid tedavisi ve karaciğer transplantasyonu gibi farklı terapötik seçeneklere verilen yanıtı değerlendirmede de yararlı olmaktadır.
- Yanlış yüksek sonuçların en yaygın nedenlerinden biri proton pompa inhibitörlerinin kullanılmasıdır. Bir yıldan uzun süre tedavi edilen hastalarda yükseklik daha fazladır.
- CgA ölçümünden en az 10-14 gün önce ilacın kesilmesi gerekmektedir. Alternatif olarak ranitidin (üç gün önce kesilmelidir) veya diğer antasitler ile değiştirilebilir.
- Non-kanseröz CgA yüksekliği Nedenleri; Akut koroner Sendrom, Hipertroidizm, Hiperkortizolizm, H2Reseptör Antagonist kullanımı, proton pompa inh kullanımı
KAYNAKLAR:
1- C.J. Wiedermann.Secretoneurin: a functional neuropeptide in health and disease.Peptides, 21 (2000), pp. 1289-1298
2- J. Lindemans, W.W. de Herder, E.P. Krenning, R. Bouillon, S.W. Lamberts. Chromogranin A as serum marker for neuroendocrine neoplasia: comparison with neuron-specific enolase and the alpha-subunit of glycoprotein hormones. J Clin Endocrinol Metab, 82 (1997), pp. 2622-2628
3- U. Plockinger, B. Wiedenmann. Diagnosis of non-functioning neuro-endocrine gastroenteropancreatic tumours. Neuroendocrinology, 80 (2004), pp. 35-38
4- Campana D, et al. J Clin Oncol. 2007. PMID: 17513802
5- M. Malaguarnera, E. Cristaldi, L. Cammalleri, V. Colonna, H. Lipari, A. Capici, et al. Elevated chromogranin A (CgA) serum levels in the patients with advanced pancreatic cancer. Arch Gerontol Geriatr, 48 (2009), pp. 213-217
6- Chromogranin A as a valid marker in oncology: Clinical application or false hopes? Stavros Gkolfinopoulos, Konstantinos Tsapakidis, Konstantinos Papadimitriou, Demetris Papamichael, and Panteleimon Kountourakis World J Methodol. 2017 Mar 26; 7(1): 9–15.
Acıbadem Lab Tarafından 31 Mar.21 tarihinde gönderildi.
