Güncel SARS-CoV-2 Varyantları
GÜNCEL SARS COV-2 VARYANTLARI
COVID19 enfeksiyonu etkeni olan SARS-CoV-2 virüsünde gelişen mutasyonların dünyada hızla yayılmakta olduğu görülmektedir. RNA virüslerinin çoğalması ve yayılması sırasında genomlarında mutasyonlar gelişir. Bazı mutasyonlar bulaştırıcılığın artması gibi virüse avantajlar sağlayabilir. Bu şekilde avantajlı hale gelen virüs varyantlarının seçilmesi ve baskın hale gelmesi kolaylaşabilir.
Salgının başlarında ortaya çıkan D614G varyantı daha yüksek bulaşıcılığa sahip olması sayesinde tüm dünyada baskın hale gelmiştir.
Güncel olarak üzerinde durulan üç varyant (B.1.1.7, B.1.351, P.1) bulunmaktadır. Bu varyantlar SARS-CoV-2’nin hücreye tutunmasından sorumlu diken proteinini kodlayan S geninin kritik noktalarında benzer değişiklikler içermektedir.
B.1.1.7 (İngiltere varyantı): Bu varyantta S geninde N501Y mutasyonu gelişmiş, bu da ACE 2 reseptörüne affinitede artışa yol açmıştır. Ek olarak Del 69/70, P681H delesyonları ve ORF8 Q27 stop mutasyonu bulunmaktadır. P681H delesyonunun hücre kültüründe virüsün enfektivitesini artırdığı gösterilmiştir.
Bu varyant Aralık ayında İngiltere’nin güneyinde sıkı kapanma önlemlerine rağmen hızla pek çok ülkeye yayılmış durumdadır. Özellikle İrlanda, İsviçre ve Danimarka’da enfeksiyonlardaki payının arttığı gözlenmektedir ve Şubat ayı ortalarında baskın köken haline gelebileceğinden endişe edilmektedir. Veriler bulaşma hızının ve mortalitenin daha yüksek olduğunu, tüm yaş gruplarını etkilediğini, ancak aşı ve doğal enfeksiyonlardan sonra edinilen bağışıklık yanıtlarında etkinlik kaybı olasılığının düşük olduğuna işaret etmektedir.
B.1.351 (Güney Afrika varyantı): Varyantın kritik 3 mutasyonu da virüsün reseptöre bağlanan bölgesindedir (K417N, E484K ve N501Y). Daha yüksek bulaşıcılık özelliği kazanmıştır.
İlk çalışmalar bu varyantın doğal enfeksiyon ve aşılama sonrası gelişen antikorlar tarafından nötralizasyona karşı dirençli olabileceğine işaret etmektedir. Ayrıca bu mutasyonların tedavi amaçlı kullanılan bazı monoklonal antikorların etkinliklerini azalttığına dikkat çekilmektedir Şu anda Güney Afrika’da baskın hale gelmiş olan bu varyantın da bulaşıcılığının artmış olduğu bilinmekle birlikte hastalığın seyri ile ilgili bir değişikliğe yol açıp açmadığı henüz belirsizdir.
P.1 (B 1.1.28 ya da Brezilya varyantı): Brezilya’nın Amazon eyaletinde yaygın halde bulunan bir varyanttır. Bu bölge daha önceden yaygın enfeksiyon nedeniyle toplumsal bağışıklığa erişildiği gösterilmiş bir bölge olduğundan Aralık ayında başlayan ani vaka artışlarına ve re-enfeksiyonlara yol açtığının gözlenmiş olması önemlidir. Daha önceden enfeksiyonu geçirmiş kişiler arasında yayılabilme olasılığından dolayı yüksek riskli görünmektedir. Güney Afrika varyantında olduğu gibi N501Y ve E484K mutasyonları bulunmaktadır.
Aşıların etkinliği açısından bu varyantın da sorun oluşturması beklenmektedir. Daha yüksek bulaşıcılık özelliği kazanmıştır. Hastalığın seyri ve mortalite üzerindeki etkileri henüz belli değildir. Brezilya’nın dışında Japonya ve Güney Kore’de Brezilya seyahatinden dönenlerde de saptanmıştır.
Söz konusu varyantların özellikleri Tablo’da özetlenmiştir.
Tablo: Güncel üç varyantın özellikleri*
*1. No’lu kaynaktan alınmıştır.
Sonuç olarak güncel üç varyantın (B.1.1.7, B.1.351, P.1) bulaşma hızlarının artmış ve mevcut epidemiyolojik durumda değişikliklere neden olması nedeniyle risk oluşturduğu kabul edilmektedir. Bulaşıcılığın artmasının sonuçları olarak özellikle ileri yaştakiler veya eşlik eden hastalıkları bulunanlar olmak üzere tüm yaş gruplarında hastaneye yatışlar ve ölüm hızları artabilir. Farklı düzeylerde olsa da, her üç varyantın da doğal ya da aşılama sonrası edinilen nötralizan antikorların etkilerinden kaçabilmeleri, re-enfeksiyonlar ve aşılamanın etkinliği açısından da kaygı vericidir.
Kullanılan tanı kitlerinin varyantları saptayıp saptayamadığı güncel bir endişe ve merak haline gelmiştir.
“Laboratuvarımızda kullanılan SARS CoV-2 RNA PCR kiti virüsün iki farklı gen bölgesini (ORF 1 ve N) hedef almaktadır ve söz konusu varyantları da saptamaktadır.“
Ülkemizde varyantların taranması, doğrulanması, gerekli izlemlerin yapılması ve kontrol önlemlerinin alınması Sağlık Bakanlığına bağlı kurumlar (Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü ve Sağlık Müdürlükleri) tarafından yürütülmektedir.
Aşılama ve kısıtlama tedbirlerinin yanı sıra aktif takip yapılması varyant virüse karşı en etkili önlemlerdir. Halk sağlığı önlemlerine uyum her zamankinden daha fazla önem taşımaktadır.
Kaynaklar:
1. KLIMUD, KLIMIK, TMC, HSUD Ortak Bildirisi: Tehdit oluşturan güncel SARS-CoV-2 varyantları hakkında bilgi notu
2. WHO: https://www.who.int/csr/don/31-december-2020-sars-cov2-variants/en/
3. ECDC: Risk related to the spread of newSARS-CoV-2 variants of concern in the EU/EEA – first update.
Acıbadem Lab Tarafından 5 Sub.21 tarihinde gönderildi.
